Gazeta SHQIP - reportazh

Gazeta SHQIP - reportazh

Fshati i varfërisë nën hijen e Malit të Thatë
2011-11-09 Gëzim Ashimi

Podgoria

Sapo hyn në fshatin Podgorie, të duket sikur zymtësia e stinës së vjeshtës vjen nga fytyrat e banorëve dhe jo nga qielli i vrenjtur i këtij fillim nëntori e fushat e pakta poshtë fshatit. Edhe kur përshëndeten, fshatarëve të Podgories nuk para u qesh nuri dhe pas fjalëve të para fillojnë më së shumti nga paraqitja e ankesave për kryeplakun. Dikush i raporton se po bie rëndë sëpata në korijen e fshatit, që e kanë të shenjtë, sepse aty ka funksionuar një vakëf. Një tjetër i qahet për sherrin me një bashkëfshatar, që ka nisur pas grindjes së fëmijëve.

Etujart Pilinçi, që për lehtësi të gjithë e thërrasin Bujar, mban vulën e kryeplakut me detyrimet dhe përgjegjësitë në këtë fshat të mbipopulluar të Rrethit të Korçës. I përket një fisi mjaft të madh dhe me tradita. Siç pohon vetë, gjyshi i tij rreth një shekull më parë ka ngritur në Podgorie shkollën e parë. Pi shumë duhan, edhe pse ka kaluar tre parainfarkte dhe thotë se për këtë shkak nuk pi më shumë se një gotë raki në ditë. Kur e takojmë na tregon se është duke pritur përfaqësuesit e një shoqate bamirësie që do të shpërndajnë ndihma humanitare në fshat me rastin e festës së Kurban Bajramit.

Fshati i varfërisë që nuk braktiset

Në një zyrë të thjeshtë, ku ende nuk janë sistemuar karriget dhe zbrazur tavllat e duhanit nga një mbledhje e pleqësisë së fshatit të zhvilluar një natë më parë, 62-vjeçari që qeveris si kryeplak fshatin e Podgories duket se nuk para ka qejf të flasë për hallet e shumta të banorëve. Thotë se fshati ka afro 5 mijë banorë, dhe kur e pyet se sa jetojnë në varfëri, shikimi i tij shpreh mëdyshje. “Ç’të të them, gati gjysma e fshatit, apo nja 300 familje?" - thotë kryeplaku.

Pa shumë tokë, nën këmbët e Malit të Thatë ku është vendosur, Podgoria njihet si fshati më i varfër në Rrethin e Korçës dhe njëkohësisht me një numër të madh banorësh, që ia kalojnë edhe një qyteze. “Edhe ajo tokë që na u nda pas viteve ‘90 nuk bën shumë punë për ne, sepse e zotërojmë në ish-kënetën e Maliqit që përmbytet. Fshati është shtuar shumë dhe tani nuk mund të shfrytëzojmë as kodrat pranë tij si tokë bujqësore, sepse na thonë që janë të shtetit”, - thotë Etujart Pilinçi. Më tej shton se sikur të mos mjaftonte kjo, një pasardhës i beut të dikurshëm pretendon tashmë gjysmën e korijeve mbi fshat. “Do të hapim proces gjyqësor, sepse nuk mund të mbetemi kështu fare në të thatë e të mos mbajmë dot as bagëtitë tona me të cilat mbijetojmë këtu”, - thotë kryeplaku për shqetësimin që kanë me korijet e fshatit. Ndonëse i varfër, në këtë fshat të populluar tërësisht nga besimtarë myslimanë askush nuk largohet në qytet. “E kush ka takat që të vendoset gjetkë nga fshati Podgorie”, - thotë kryeplaku, duke nënqeshur lehtë. Të gjithë banorët këtu jetojnë me blegtori dhe shumë pak me tokën bujqësore, që në krahasim më banesat e shumta të fshatit rrëzë malit, ngjajnë më të pakta si sipërfaqe.

Varfëria me konflikte

E kanë quajtur si fshat ballistësh, dhe për këtë një pjesë e madhe e banorëve para viteve ’90 janë internuar apo burgosur. Vetë kryeplaku i Podgories tregon se ka pasur mjaft të afërm të tij që kanë vuajtur nga regjimi i dikurshëm. Fshati është mjaft i populluar dhe i varfër, aq sa nuk të ngjall shumë habi fakti që një grua e moshuar shtrëngon mes krahëve të saj një bukë sikur të kishte një fëmijë. Kryeplaku na flet për fshatin e tij dhe jep ca krahasime me Lazaratin, fshatin tjetër të populluar dhe të përndjekur, sipas tij, në Gjirokastër.

Në kopshtet e fshatarëve duket se me vështirësi rritet ndonjë pemë ftoi apo kumbull e egër. Sa për problemet që vijnë nga gjendja e vështirë sociale, kryeplaku i anashkalon dhe thotë që nuk ka as vjedhje dhe as konflikte brezash. Por, më pas, sikur i shpëton paksa gjuha dhe thotë se, në Podgorie nuk duhet të hapësh sherr se duhet të bësh hesapet mirë për ndonjë vrasje. Vitin e kaluar këtu është vrarë një plak, që sipas Pilinçit u binte shumë në qafë njerëzve. Pjesëtarë të një fisi tjetër të madh e vranë me grushte. “Ishte si i kaluar nga mendja dhe sherrxhi”, - thotë kryeplaku për të moshuarin Reshat Adri, i cili u vra rreth një vit më parë.

Në Podgorie ka pasur disa raste kur të moshuarit kanë denoncuar se dhunohen nga fëmijët e tyre, duke marrë urdhër mbrojtjeje me vendim gjykate. Kryeplaku hesht një grimë herë para se të shprehë pohimin e tij për këtë fenomen, pastaj thotë se ka banorë që dhunojnë fizikisht e nga ana psikologjike prindërit, gratë apo fëmijët e tyre dhe denoncohen në polici. “Janë vetë familjarët ata që i denoncojnë dhe pastaj po vetë i falin e këto gjëra kështu përsëriten”, - thotë 62-vjeçari Pilinçi. Për këtë dukuri, që është pjesë e varfërisë së fshatit Podgorie, ai shton se kjo kategori njerëzish vuajnë nga probleme mendore. Nuk dëshiron të flasë më gjatë për diçka që cenon imazhin e fshatit të tij dhe biseda më tej vazhdon me një lloj kërkese për të apeluar diçka mbi problemin e korijeve të fshatit, të kodrave që banorët nuk i shfrytëzojnë dot se dihet se i përkasin shtetit, për mjeken e re që vjen nga një qytet tjetër dhe nuk ka shumë kohë të vizitojë të sëmurët.

“Nuk pritet më mirë”

Kryeplaku i fshatit Podgorie, kur vëren se nuk po mbahen shënim fjalët e tij, tregon se është shkolluar për hoxhë dhe doemos që u beson librave të fesë së tij. Ndërsa dëshiron të përmendet fakti se deputeti i zonës u është gjendur halleve e problemeve të fshatit dhe ka shfaqur interesimin e tij për infrastrukturën, me një psherëtimë të lehtë thotë: “Është keq këtu tek ne, por nuk besoj të bëhet më mirë. E di tashmë unë këtë”, - thotë kryeplaku teksa në tavolinë, dy bashkëfshatarë të tij kanë ardhur t’i paraqesin ankesë për një mosmarrëveshje që kanë me fqinjin e tyre. Pilinçi i këshillon të tregohen të matur, e sytë i mban nga rruga nga ku po vonojnë të vijnë njerëzit e shoqatës bamirëse që do të sjellin ndihma në ushqime për banorët. Në oborrin e shkollës janë rralluar së tepërmi nxënësit dhe vetëm disa prej tyre, që me sa duket nuk kanë mësim, po luajnë mes tyre. Një nga këta fëmijë hipën në piedestalin ku ngrihet busti i heroit të fshatit, emrin e të cilit mban shkolla 9-vjeçare. Me një shkop fëmija godet fortë mbi atë pjesë të fytyrës që duhet të ishte hunda e dëshmorit. Kryeplakut i thonë se fëmija që ka hipur në piedestal është nga të fisit të tij. Ai që tha në fillim të bisedës se nuk pi më shumë se një gotë raki në ditë për shkak të shëndetit, porosit edhe një gotë tjetër..